JUMP18

Gezonde levensstijl bij kinderen van ‘Jump18’

ORANJESTAD — Jamiu Busari, kinderarts, staat aan de wieg van het programma Jump18 om overgewicht bij kinderen aan te pakken. “Er is veel gedaan om obesitas bij kinderen tegen te gaan, maar de effecten en resultaten daarvan zijn te weinig zichtbaar”, verklaart hij aan de Amigoe.

door Marcel Koenders

Jamiu Busari, een Engelsman met een Nigeriaanse achtergrond, heeft zijn opleidingen geneeskunde in Nigeria en Nederland gevolgd. In Nederland heeft hij zich gespecialiseerd in de kindergeneeskunde en is gepromoveerd. Hij heeft als kinderarts gewerkt in verschillende ziekenhuizen in Nederland en op Curaçao. Sinds twee jaar is hij kinderarts op Aruba.

Het probleem van overgewicht op Aruba

Hij begint het interview door te benadrukken dat het probleem van obesitas op Aruba al jaren bekend is. Wellicht is het effect niet meteen voldoende merkbaar maar er is wel degelijk wat gedaan. Vanuit de overheid is er sinds 2011 actie ondernomen. Vanuit het programma ‘call to action’ zijn er verschillende projecten opgezet als sportparken en wandelpaden bij de boulevard. Ook door het Instituto Biba Saludabel y Activo (Ibisa) wordt het nodige aan sportactiviteiten ondernomen om de Arubanen meer te laten bewegen.

Jump18

Als kinderarts viel het hem op dat veel kinderen die met gezondheidsklachten op het spreekuur kwamen, te maken hadden met overgewicht. Hij koos voor een methode waar het probleem vanuit verschillende disciplines wordt aangepakt voor kinderen van vier tot achttien jaar. Niet alleen de kinderarts, maar ook de diëtist, de maatschappelijk werker, kinderfysiotherapeut en ook de sportinstructeur is er bij betrokken. Een multidisciplinair team, dat ook in meerderheid bestaat uit jonge Arubaanse professionals. Hij noemt het een bescheiden benadering. De ouders betrekt hij erbij zodat zij toegang krijgen tot de zorg die ze anders niet kunnen betalen. Zo vergoed de AZV de kosten voor diëtisten niet. “De ouders zijn welwillend om de kinderen te helpen maar ze worden geconfronteerd met onmacht.” Er doen achttien kinderen mee gedurende zes maanden. Hij krijgt dit voor elkaar door sponsoren.

Workshops

Ook aan beweging wordt aandacht besteed. Sportcoaches zijn drie keer per week bezig met sportactiviteiten in de openlucht. Een keer in de twee weken hebben ze workshops zoals kookworkshop, educatie workshops en motivatiebijeenkomsten.

Resultaten

“Het gaat zo goed dat ik soms denk, zit ik in een bubbel. De focus is niet gericht op het gewicht alleen maar ook aspecten als zelf empowerment en zelfbewustzijn zijn deel van ons programma.” Hij liet mij een video zien over kinderen die vertellen wat Jump18 voor ze betekent. “We hebben zelf eten gemaakt en nu let ik meer op wat ik eet.” Een ander kind: “eerst was ik niet zo sociaal, maar nu praat ik meer met andere mensen.” Via sociaal media wordt deze video verspreid.

Busari: “De kinderen vallen af of blijven op gewicht. Geen van de kinderen komt aan. Kinderen leren nieuwe dingen. Het zelfvertrouwen van de kinderen is zichtbaar gestegen en de kinderen zijn gemotiveerd. De ouders zijn dankbaar en het gevoel van saamhorigheid is sterk aanwezig bij hen en de kinderen.” ‘Als je snel wilt gaan, ga dan alleen. Als je ver wilt gaan, ga dan samen’. Die uitspraak is kenmerkend voor zijn aanpak.

Besparing van medische kosten

Kinderen die meedoen maken minder gebruik van medische voorzieningen. Uit berekeningen in Nederland en op Aruba blijkt dat kinderen die ook op latere leeftijd last hebben van overgewicht een zware belasting zijn voor de medische kosten en medische voorzieningen. Het bespaart de overheid ongeveer 24.000 florin aan medische kosten per persoon per jaar. Preventie is beter dan genezen en het positief gedrag moet worden beloond. “Als we zeggen dat we de ‘fastfoodketens’ niet kunnen stoppen met het produceren en verkopen van ongezond voedsel laten we dan liever investeren in preventie.”

Faciliteiten en middelen

Hij is het gezicht van het project maar hij doet het niet alleen. Busari werkt met een fantastisch team van gedreven professionals, vooral jonge Arubanen. Hij maakt gebruikt van de faciliteiten van het ziekenhuis. Ook van sponsoren krijgt hij de nodige middelen voor het project. De kinderen krijgen bijvoorbeeld smart watches om hun vorderingen te zien en bij te houden.

Scholen

“Wij hebben een onderzoeker die een PhD-onderzoek gaat starten op scholen over het gebruik van de schoolkeuken en gezonde voeding. Hoeveel scholen hebben een keuken en voldoet het voedsel aan de normen van gezonde voeding. Ook het eetpatroon van kinderen op school, zoals kinderen die weinig te eten hebben of ongezond voedsel verorberen. De overheid zou ons kunnen helpen met bijvoorbeeld het promoten en verzorgen van gezonde lunchpakketten op scholen”, zegt Busari. “Dit project is niet alleen de oplossing maar alle activiteiten gericht op bewegen dragen bij aan het gezond maken van het kind. Hoe kunnen wij preventie bevorderen en wat is de rol van de scholen daarin. De overheid zou ook kunnen investeren in het PhD-onderzoek.”

Psychische problematiek en relatie met obesitas bij kinderen

“Er is een relatie tussen obesitas en sociaal isolatie en dat komt veel voor. Kinderen worden onzeker en komen in een vicieuze cirkel terecht. De gevolgen daarvan zijn dat kinderen gepest worden en dat kan leiden tot depressies. Vandaar dat de filosofie van het project is ‘herontdekking van jezelf, zelf empowerment en zelfvertrouwen’. Een gezonde nieuwsgierigheid hebben, niet vertellen wat het probleem is maar vragen wat maakt het verschil voor jou.”

Plannen

Hij zegt: “Ik ben in een fase in mijn carrière om te geven aan de gemeenschap. Het project is groter dan ik. Het streven is dat wij een structuur kunnen neerzetten die iemand anders met dit project eventueel zou kunnen voortzetten. Het zou ook fijn zijn als de overheid dit project oppakt en breder uitzet. Daarvoor heb je een groter team nodig. De bestaande infrastructuur kun je gebruiken en daarnaast doen we het heel lean door gebruik te maken van de openlucht.“ Hij voegt er aan toe: “Ik weet wat armoede is en ik weet wat echte problemen zijn en daaruit haal ik mijn motivatie om mij hiervoor te blijven inzetten.”